Sposoby liczenia podatku VAT na fakturach

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług obligują sprzedawców do wykazywania na fakturze m.in. kwoty podatku VAT z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku, tylko w nielicznych i ściśle określonych w ustawie przypadkach kwota podatku VAT na fakturze nie jest wykazywana.

Dopuszczalnych jest kilka metod obliczania kwoty podatku VAT.

Kwotę podatku VAT można obliczyć w następujący sposób:

• wychodząc od wartości sprzedaży netto,
• wychodząc od wartości sprzedaży brutto,
• podsumowując podane na fakturze jednostkowe kwoty podatku dla poszczególnych dostaw lub usług.

Przy porównaniu metod obliczania podatku VAT na fakturze posłużymy się następującymi danymi:

• 4 sztuki towaru A w cenie netto za sztukę 4,58 zł, stawka VAT 23%,
• 5 sztuk towaru B w cenie netto 7,22 zł, stawka VAT 23% oraz
• 2 sztuki towaru C w cenie 12,74 zł, stawka VAT 8%.

Najpopularniejszą metodą stosowaną przez podatników w celu obliczenia kwoty podatku VAT jest wychodzenie od wartości sprzedaży netto wynika z art106e ust. 1 pkt 13 i 14 ustawy o VAT.

„Faktura powinna zawierać (…)
13) sumę wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;
14) kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku (…)”

Kwota podatku VAT jest wówczas iloczynem wartości sprzedaży netto i stawki VAT (z uwzględnieniem podziału na poszczególne stawki podatku VAT). Należy mieć na uwadze, że metody tej nie należy stosować w przypadku wyliczania podatku VAT od otrzymanych zaliczek na poczet przyszłych dostaw towarów lub usług.

W celu obliczenia kwoty podatku VAT kolejno wykonujemy następujące obliczenia:

Ilość x Cena netto = Wartość netto

Podstawiając dane do wzoru:

• 4 x 4,58 zł = 18,32 zł
• 5 x 7,22 zł = 36,10 zł
• 2 x 12,74 zł = 25,48 zł

stawka VAT 23%: Wartość netto + Wartość netto + Wartość netto + (…) = Suma netto
stawka VAT 8% Wartość netto + Wartość netto + Wartość netto + (…) = Suma netto

Podstawiając dane do wzoru:

• stawka VAT 23%: 18,32 zł + 36,10 zł = 54,42 zł
• stawka VAT 8%: 25,48 zł

stawka VAT 23%: Suma netto x Stawka 23%= Suma VAT 23%
stawka VAT 8%: Suma netto x Stawka 8%= Suma VAT 8%

Podstawiając dane do wzoru:

• stawka VAT 23%: 54,42 zł x 23% = 12,52 zł
• stawka VAT 8%: 25,48 zł x 8% = 2,04 zł

Wartość netto + Wartość VAT = Wartość brutto

• stawka VAT 23%: 54,42 zł + 12,52 zł = 66,94 zł
• stawka VAT 8%: 25,48 zł + 2,04 zł = 27,52 zł

Druga metoda obliczania kwoty podatku VAT od wartości sprzedaży brutto wynika z art. 106e ust. 7 ustawy o VAT .

„Kwotę podatku w odniesieniu do dostarczanych towarów lub świadczonych usług objętych daną stawką podatku podatnik może obliczyć według następującego wzoru:

gdzie:

• KP – oznacza kwotę podatku,
• WB – oznacza wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług objętych stawką podatku, uwzględniającą kwotę podatku (wartość sprzedaży brutto),
• SP – oznacza stawkę podatku.

Należy mieć na uwadze, że stosując tą metodą obliczania VAT sprzedawca powinien umieścić na fakturze cenę jednostkową brutto i wartość sprzedaży brutto, o czym stanowi art. 106e ust. 8 i 9 ustawy o VAT.

„8. W przypadku gdy podatnik oblicza kwotę podatku zgodnie z ust. 7, zamiast ceny jednostkowej netto podatnik może wykazywać na fakturze cenę wraz z kwotą podatku (cenę jednostkową brutto), a zamiast wartości sprzedaży netto – wartość sprzedaży brutto.

9. W przypadku, o którym mowa w ust. 8, sumę wartości sprzedaży netto stanowi różnica między wartością sprzedaży brutto a kwotą podatku, z podziałem na poszczególne stawki podatku.”

Do zaprezentowania schematu liczenia podatku VAT od wartości sprzedaży brutto wykorzystamy następujące ceny brutto i stawki VAT:

• 22,53 zł brutto, stawka VAT 23%,
• 44,40 zł brutto, stawka VAT 23%,
• 27,52 zł brutto, stawka VAT 8%.

• 66,93 zł brutto, stawka VAT 23%,
• 27,52 zł brutto, stawka VAT 8%.

• Kwota podatku VAT według stawki 23% = (66,93 zł x23)/(100+23) = 1539,39/ 123 = 12,52 zł
• Kwota podatku VAT według stawki 8% = (27,52 zł x 8)/(100+8) = 220,16/108 = 2,04 zł

Metoda obliczania podatku VAT wychodząc od wartości sprzedaży brutto jest wykorzystywana na rynku detalicznym, przy sprzedaży rejestrowanej przy zastosowaniu kas fiskalnych. Punktem wyjścia do obliczeń kwoty VAT jest kwota brutto, będąca kluczową informacją o wartości nabywanego towaru lub usługi dla konsumenta. Metoda ta powinna być stosowana do wyliczenia kwoty podatku VAT od otrzymanych zaliczek na poczet przyszłych dostaw towarów lub usług.

Trzecia metoda obliczania kwoty podatku VAT wynika z art. 106e ust. 10 ustawy o VAT.

„Podatnik może określić w fakturze również kwoty podatku dotyczące wartości poszczególnych dostarczonych towarów i wykonanych usług wykazanych w tej fakturze; w tym przypadku łączna kwota podatku może być ustalona w wyniku podsumowania jednostkowych kwot podatku.”

Metoda ta polega na podsumowaniu podanych na fakturze jednostkowych kwot podatku VAT ustalonych od wartości poszczególnych dostaw towarów i wykonanych usług. Łączna kwota podatku VAT może być ustalona w wyniku podsumowania jednostkowych kwot podatku, pod warunkiem że zostały one określone na tej fakturze.

W celu obliczenia kwoty podatku VAT kolejno wykonujemy następujące obliczenia:

Ilość x Cena netto = Wartość netto

Podstawiając dane do wzoru:

• 4 x 4,58 zł = 18,32 zł
• 5 x 7,22 zł = 36,10 zł
• 2 x 12,74 zł = 25,48 zł

Wartość netto x Stawka VAT = Kwota VAT

Podstawiając dane do wzoru:

• 18,32 zł x 23% = 4,21 zł
• 36,10 zł x 23% = 8,30 zł
• 25,48 zł x 8% = 2,04 zł

Otrzymujemy jednostkowe wartości brutto dla każdej z pozycji:

Wartość netto + Wartość VAT = Wartość brutto

Podstawiając dane do wzoru:

• 18,32 zł + 4,21 zł = 22,53 zł
• 36,10 zł + 8,30 zł = 44,40 zł
• 25,48 zł + 2,04 zł = 27,52 zł

• stawka VAT 23%: 54,42 zł ; 12,51 zł; 66,93 zł
• stawka VAT 8%: 25,48 zł; 2,04 zł; 27,52 zł

Zauważmy, że podatek VAT obliczany według różnych metod może się różnić. Wszystkie zaprezentowane powyżej metody są dopuszczalne przez przepisy ustawy o VAT, a wybór metody obliczania kwoty VAT leży po stronie przedsiębiorcy, przy czym decyzja podejmowana jest w oparciu o specyfikę prowadzonej działalności gospodarczej. Przykładowo w transakcjach między przedsiębiorcami będącymi czynnymi podatnikami VAT, punktem wyjścia do obliczenia kwoty VAT jest zazwyczaj wartość netto, ponieważ nabywcę będącego czynnym podatnikiem VAT interesuje przede wszystkim wartość netto, ponieważ podatek VAT zazwyczaj podlega odliczeniu. Przy sprzedaży na rzecz osób fizycznych punktem wyjścia zazwyczaj jest kwota brutto, ponieważ jest to rzeczywisty koszt, jaki ponosi konsument nabywając towary lub usługi.

Ewentualne niewielkie rozbieżności w końcowych kwotach na fakturze, które mogą ale nie muszą występować przy zastosowaniu różnych metod obliczania kwoty VAT, wynikają ze zmiany kierunku obliczeń i kolejności wykonywania działań oraz zaokrągleń.

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 106e ust. 11 ustawy o VAT kwoty podatku wykazuje się w złotych. Kwoty podatku wyrażone w walucie obcej wykazuje się w złotych przy zastosowaniu zasad przeliczania na złote przyjętych dla przeliczania kwot stosowanych do określenia podstawy opodatkowania. Kwoty wykazywane w fakturze zaokrągla się do pełnych groszy, przy czym końcówki poniżej 0,5 grosza pomija się, a końcówki od 0,5 grosza zaokrągla się do 1 grosza.